मराठीतील गाजलेल्या पुस्तकांवर काही प्रश्न आणि उत्तरे

  

१. महानायक ही सुभाषचंद्र बोसांच्या जीवनावरची कादंबरी कोणाची?

उत्तर : विश्वास पाटील, पानिपत, संभाजी अशा  ऐतिहासिक कादंबऱ्या लिहिणाऱ्या विश्वास पाटलांची ही  गाजलेली कादंबरी. कादंबरीसाठी पाटलांनी भरपूर माहिती गोळा केली आणि प्रवास केला.

२. झेंडूची फुले' हा कवितासंग्रह कोणाचा आहे? 

उत्तर : केशवकुमार, आचार्य प्रल्हाद केशव अत्रे  केशवकुमार या नावाने कविता लिहीत असत. 'झेंडूची  फुले मध्ये त्यांनी विडंबन कविता हा नवाच धमाल प्रकार रसिकांना दिला. या विडंबन कविता मूळ कवितेची  शब्दरचना अणि आशय याबरोबरच कवीचा स्वभाआणि विचार यांचेही धमाल विडंबन करीत. 

३. 'चिमणराव' हे अजरामर पात्र कोणी निर्माण केले? 

उत्तर : चिं. वि. जोशी. चिमणराव आणि गुंड्याभाऊ ही  धमाल विनोदी जोडगोळी जोश्यांनी साहित्यात आणली.  मध्यमवर्गीय जीवनातले बारकावे त्यांनी विनोदाच्या अंगाने  सुरेख मांडले. पुढे दामुअण्णा मालवणकर, दिलीप  प्रभावळकर यांनी चिमणरावाला रूपेरी पडद्यावर साकार  केले.

४. गंगाधर गाडगीळांनी निर्माण केलेल्या 'बंडू'च्या  बायकोचे नाव काय?

उत्तर : स्नेहलता. नवकथेचे जनक मानले गेलेल्या  गाडगीळांनी 'बंडू' हे पात्र निर्माण करून काही धमाल  कथा आणि एकांकिका लिहिल्या. बंडू, त्याचा मित्र नानू  आणि बंडूची बायको स्नेहलता या तिघाभोवती या कथा फिरतात.

५. 'भिजकी वही' या कवितासंग्रहाचे कवी कोण? 

उत्तर : अरुण कोलटकर, आपल्या अनोख्या शैलीने आणि शब्दवैभवाने मराठी कवितेत एक निराळेच वळण देणाऱ्या कोलटकरांच्या 'भिजकी वही' या कवितासंग्रहाला साहित्य अकादमी पुरस्कार लाभला होता.  त्यांच्या इराणी, घोडा, जेजुरी, चरित्र वगैरे कविता विशेष  गाजल्या. त्यांच्या कवितांचे इंग्रजी अनुवादही गाजले होते. 

६. 'नातिचरामि' ही कादंबरी कोणाची आहे? 

उत्तर : मेघना पेठे. 'आंधळ्याच्या गायी' आणि 'हंस  अकेला' या अत्यंत गाजलेल्या कथासंग्रहाच्या लेखिका  मेघना पेठे यांची ही गाजलेली कादंबरी. मीरा या नायिकेच्या निमित्ताने स्त्रीचे स्वतंत्र अस्तित्व आणि लग्नसंस्था यावरचे चिंतन या कादंबरीत आहे. धाडसी अभिव्यक्ती आणि मौलिक आशय हे मेघना पेठे यांच्या लेखनाचे वैशिष्ट.

७. गोविंदाग्रज नावाने कोण कविता लिहीत? 

उत्तर : रा. ग. गडकरी. विख्यात नाटककार राम गणेश  गडकरी यांची पुण्यप्रभाव, राजसंन्यास, एकच प्याला ही  नाटके जशी अजरामर झाली तसेच 'गोविंदाग्रज' या  नावाने लिहिलेल्या कवितांचा 'वाग्वैजयंती' हा कवितासंग्रही गाजला. शब्दांवरचे अद्वितीय प्रभुत्व हे त्यांचे  वैशिष्ट्य. 'राजहंस माझा निजला' ही त्यांची एक गाजलेली कविता.

८. 'नाही कशी म्हगू तुला म्हणते रे गीत' या गीताचे गीतकार कोण?

उत्तर: आरती प्रभू. चि. त्र्यं. खानोलकर यांच्या चानी, रात्र काळी... घागर काळी वगैरे कादंबऱ्या आणि अवध्य, एक शून्य बाजीरावसारखी नाटके जशी गाजरली तसेच आरती प्रभू या नावाने लिहिलेल्या कविताही प्रसिद्ध आहेत. 'नक्षत्रांचे देणे' या त्यांच्या कवितासंग्रहाला साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला.

९. श्री. के. क्षीरसागर यांच्या 'वादसंवाद' या पुस्तकावर 'नीरस्तपादपे देशे' या शीर्षकाने समीक्षात्मक लेख लिहिणाऱ्या लेखकाची ही कादंबरी प्रसिद्ध आहे?

उत्तर : बीटार, टीकास्वयंवर या समीक्षात्मक लेखांच्या ग्रंथात भालचंद्र नेमाडे यांनी हा शैलीदार समीक्षा लेख लिहिला आहे. नेमाड्यांची बीढार ही कादंबरी ही चांगदेव पाटील या नायकाभोवती फिरणाऱ्या कादंबरी चतुष्टकातली पहिलीच कादंबरी.

१०. 'धुके आणि शिल्प' हा गाजलेला समीक्षात्मक लेख ज्यांच्या साहित्यकृतीवर आहे त्यांचा हा ललित लेखसंग्रह प्रसिद्ध आहे.

उत्तर : चर्चबेल्स. त्र्यं. वि. सरदेशमुख यांनी ग्रेस यांच्या कवितांवर 'धुके आणि शिल्प' हा गाजलेला लेख लिहिला. काहीशा दुर्बोध वाटणाऱ्या ग्रेसच्या कवितांचे अत्यंत सुरेख आणि तरल विवेचन या लेखात आहे. त्याच नावाच्या पुस्तकात तो समाविष्ट आहे. ग्रेस यांचे ललित लेखन चर्चबेल्स या पुस्तकात आहे.

११. विजय तेंडुलकरांवर 'गाजलेला पण तोकडा नाटककार' असा समीक्षात्मक लेख लिहिणाऱ्या लेखकाचे विनोदी ललित निबंध या नावाने प्रसिद्ध आहेत.

उत्तर : फिरक्या. कथा, कादंबरी, समीक्षा, विनोद, एकांकिका असे अनेक साहित्यप्रकार समर्थपणे हाताळणाऱ्या गंगाधर गाडगीळ यांनी 'आजकालचे साहित्यिक' या पुस्तकात जी. ए. कुलकर्णी, चिं. त्र्यं.

खानोलकर आणि विजय तेंडुलकरांवर दीर्घ समीक्षात्मक लेख लिहिले. गाडगीळांचे ललित लेखन 'फिरक्या' या पुस्तकात आहे.

१२. 'आता नाही ऐकत मी, कोणतेही आर्त गीत'- व. पु.काळे यांची ही कविता कोणत्या कविता संग्रहात आहे?उत्तर : वाट पाहणारे दार. पार्टनर,एकटीची यांसारख्या लोकप्रिय कादंबऱ्या, तुमची वहिदा, भांडणारा जोशी वगैरे अनेक गाजलेल्या कथा लिहिणाऱ्या व. पु. काळे यांनी आपल्या पत्नीच्या आठवणीवर आधारित काही कविता लिहिल्या होत्या. त्याकविता आणि छायाचित्रे यांचे हे पुस्तक आहे.